Bisiklet, motorsuz, iki tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracı. Bisiklet sporunun da aracıdır. Yarış bisikleti, dağ bisikleti, şehir bisikleti, motorlu bisiklet, BMX, yatay bisiklet (recumbent), çift kişilik bisiklet (tandem) gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır. İlk bisiklet 1791 de Sivrac’ın bisikletiydi. Bunun bir direksiyonu (gidonu) bile yoktu. 1817 de ilk defa gidonlu bisiklet bulundu (Karl von Dralis) ve 1839 da Mac Millan’ın ilk pedallı bisikleti buluşu bu günkü bisikletlerin taslağını oluşturdu.
İlk bisiklet çok ilkel biçimde 12. yüzyılda Çin’de görülmüştür. Fransız Sirvac yaptığı sağ ve sol ayakların itmesi ile yürüyen bisiklet yapmıştır. “Celerifere” adını taşıyan bu alet 1791 tarihlidir. Baron Karl Von Drais, Drais de Senerbol’un yaptığı bisikleti geliştirmiş ve bisiklete gidon eklemiştir. Bu bisiklet 1816 yılında yapılmıştır. Bu bisiklet tahtadan imal edilmiştir. 1818’de bisiklette metal kullanılmaya başlanmıştır.
Leonardo Da Vinci’nin çizimleri kullanarak ilk pedallı bisikleti üreten Kirkpatrick Mac Millan’dır. 1839-1840 yılları arasında İskoçya’da yapılan bu bisiklet, halen Londra Science Museum’da sergilenmektedir. 1855’te Fransız Ernest Michaux’un bisikleti pedalı etkin olarak kullanmıştır. 1870ten sonra geliştirilen yeni bisikletlere “Bicyole” denilmiştir. Bu modelde ön tekerliğin çapı bir ila 1,5 metre arasında değişmiştir.
İlk seri üretim bisiklet “Michaux Company” tarafından yapılmıştır. Şirket, yılda yüzkırk bisiklet üretiyordu. Bisikletin ilgi görmesi dönemin devletlerinin de dikkatini çekmiştir. 1800’lerin ikinci yarısında Fransa Savunma Bakanlığı bisiklet üretimini destek vermiş ve 1871’de imal edilen bisikletlerAlmanya ile yapılan savaşta kullanılmıştır.
Trufaut, içi boş kauçuk lastiğini bulmuş, bunu İngiltere’de eşit tekerlekli komple kadrolu, bilyalı ve milli bisikletlerin yapılması ve ardından ortadan katlanan portatif bisikletler izlemiştir.
İrlanda’da 1888 yılında havalı plastik biskletler piyasaya sürülmüştür. Bu durum, bisiklet endüstrisini geliştirmiştir. Bisiklet üretiminde kullanılan malzemenin fiyatının yüksekliği, işçilik maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle halka inememiştir. 1800’lerin sonundan fabrikaların artması ve seri üretimin hızlanmasıyla maliyetlerde yaşanan düşüş bisikletin geniş kitlelere ulaşmasını sağladı. Özellikle Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya veİspanya’daki bisiklet fabrikaları bisikletin bu ülkelerde yaygınlaşmasına ve bisiklet sporunu gelişmesine önayak olmuştur.
I. Dünya Savaşı’nda Avrupa ülkeleri bisikleti askeri amaçla (ordu süratinin artırılması) amacıyla kullanmışlardır.
Günümüzde bisiklet, her toplumda kullanılan yaygın bir ulaşım ve eğlence aracıdır.
Kronolojik olarak;
M.Ö. 3500 : İki tekerlekli araçların tarihi, o güne kadar gider. Aşağı Mezopotamya’da Sümerlerin, bunları kullandığına dair kanıtlar bulunmuştur.
M.S. 1551 : İngiltere’de, at arabası kullanılmaya başladı.
M.S. 1791 : “Celeripede” adıyla, oyuncak tahta attan bozma ilk bisiklet, Paris sokaklarında Comte de Sivrac tarafından denendi. Sadece (tek özelliği) tekerlekleri dönüyordu. Sağa-sola dönmek için iyi öğrenmek gerekliydi ve ayaklarla ittirerek ilerliyordu.
M.S. 1793 : Velespid (Velocipede) adını aldı.
M.S. 1817 : İlk defa hareketli (sağa sola) ön tekerlek eklendi ve halk arasında “dandik demir at” adını aldı.
M.S. 1819 : W. K. Clarkson adında biri, geliştirmek için patent aldı. Yaptığı bisiklet, demir çatallarla tutulan tekerleklerin ortasında bulunan bir sele ve yaslanacak bir yerden oluşuyor ve sürücünün, ayaklarıyla aleti hareketlendirirken arkasına yaslanmasına olanak sağlıyordu. Amerika ve diğer Batı Avrupa Ülkeleri zenginleri arasında çok yaygınlaştı.
M.S. 1839-40 : İskoçya’da ilk pedallı bisiklet.
M.S. 1860 : Arka fren eklendi.
M.S. 1861 : Pierre Michaux’un fikriyle, ön tekerleğe monte edilen pedallar onu Fransa’da en popüler araç yaptı (Big Bike).
M.S. 1862 : Artık her sene 142 farklı model üretiliyor.
M.S. 1863 : Yıllık üretim 400’e ulaştı. Sele geriye çekildi, frenler arka tekerleğe aktarıldı.
M.S. 1866 : Amerika’ya (James Caroll, Pierre Lallement) ilk patentin verilmesiyle bisiklet, cinsiyet, ırk ayrımı, sosyal sınıf farklılığı gözetilmeden herkes tarafından kullanılmaya başladı ve yeni bir dönem başladı. Kıyafette bile bisiklet modası ortaya çıktı.
M.S. 1869 : İngiltere ve Fransa’da, bisiklet tasarımı yarışmaları düzenlendi. İlk bisiklet dergisi olan “Veleocipede Illustre” yayın hayatına başladı. Velodrom denemese de ilk yarış pisti açıldı.
M.S. 1890 : Bisiklet üreticisi “The Arnold, Schwinn” kuruldu.
M.S. 1891 : Ignaz Schwinn, yılda 25.000 bisiklet üretmeye başladı. Kurduğu bisiklet takımına (Team Paramount), dünyanın en iyi bisikletçilerini topladı.
M.S. 1930 : İlk şişme lastik kullanılmaya başlandı.
M.S. 1934 : Schwinn, motorlu taşıtlardaki bilgisini bisikletlere aktararak, ilk şişme iç lastikli bisikleti tasarladı. Bundan sonra piyasa canlandı.
M.S. 1960 : İlk vitesli bisikletler (3 – 10 vites) üretildi.
M.S. 1960 : Gary Fisher ve Charles Kelly, dağ bisikletini keşfetti.
M.S. 1972 : İlk “RAGBRAI” turu gerçekleştirildi.