Teknoloji bağımlılığını etkileyen en önemli etkenlerin başında “maruz kalma yaşı ve maruz kalma sıklığı” gelir. Aile içi sağlıklı iletişim ise sanal dünyadan elde edilecek sosyal kazanca ihtiyaç bırakmaz; aile içi birlik ve beraberlik arttıkça internetten sağlanan sosyal kazanç azalır. Sağlıklı iletişimin bulunmadığı aile ortamlarında sadece kullanımı kontrol etmeye çalışmanın yeterli olmadığını araştırma sonuçları gösteriyor.
Ne yapalım? Ne edelim?
Zor konulara, kolay çözümler beklemek genellikle hüsran yaşanmasına neden olur. Mevzu çocuklarımız ise emek kaçınılmaz olur. Çocuğunuzu bilinçli bir teknoloji kullanıcısı olarak yetiştirirken dikkat etmenizde yarar olan konuları sizin için bir araya getirdik:
Çocuğunuz evinizde teknoloji kullanımı ile ilgili kurallar olduğunu bilmelidir. Bu kuralların mantığı “yasaklamak” değil; bilinçli kullanmayı öğretmek olmalıdır. Eğer küçük yaşlarda bilinçli kullanmak öğretilirse ergenlik döneminde de teknoloji kullanımı konusunda çocuk daha bilinçli olacaktır. Bunun tersinin olduğu durumlarda küçük yaşlarda başlayan aşırı kullanım ilerleyen yaşlarda kartopu etkisi gibi artmakta ve kontrolü daha zor hale gelmektedir.
Mümkün olduğunca teknolojik aletlerin kullanımı ailenin gözetiminde olmalıdır.
Bilinçli bir kullanıcı olmayı öğrenmeden, çocuğun odasını çeşitli teknolojik aletlerle donatmak ona yarar sağlamaz. Kullanılacak teknolojik aletin ailenin ortak mekânlarında tutulması özellikle küçük yaş çocuklarında önemlidir. İnternet yoluyla erişilen, yaşına uygun olmayan korku ve cinsellik içeren içerikler çocuğun duygusal anlamda sıkıntı yaşamasına neden olur. “Benim çocuğum yapmaz!” diye asla düşünmeyin, çocuğunuzun kötü bir niyeti olmasa bile internet tuzaklarına düşebilir. Eğer çocuk böyle bir duruma maruz kaldıysa bu konuda onunla konuşulmalıdır. Ancak çocuklar bazen duygularını kelimelerle ifade edemeyebilirler.
Hissettiklerini paylaşmaları için oyunlarında ve resimlerinde yansıttıklarına dikkat etmek gerekebilir. Sosyal medya ile ilgili paylaşımların nasıl olması gerektiği konusunda çocuk bilinçlendirilmelidir. Özellikle ilkokul çocukları internet kullanımı konusunda en büyük risk grubunu oluştururlar çünkü kendi ile ilgili kişisel bilgileri paylaşabilecek ancak karşısındaki kişi tarafından da bir yalana inandırılabilecek yaştadırlar.
Evdeki yetişkinler teknoloji kullanımı konusunda çocuklarına nasıl bir model olduklarını değerlendirmelidirler. Teknolojinin bir araç olduğu ve doğru şekilde kullanıldığında harika işle yapılabildiği çocuğa gösterilmedir. Akşamlarını ve tatil günlerini sürekli TV izleyerek geçiren ya da ailenin bir arada geçirdiği saatleri sürekli başkaları ile telefonda konuşarak geçiren bir anne baba bu konuda çocuğuna nasıl bir örnek olabilir? Televizyon programının ya da bilgisayar oyununun içeriğinin çocuğunuza uygun olup olmadığına karar vermek için ya ondan önce ya da beraber izleyin. Çocuğunuzla sağlıklı bir diyalog kurmaya özen gösterin. Bu, çocuğun her anlamda gelişimi için yapılacak en önemli şeydir.
Aile içindeki bireyler arasındaki sağlıklı iletişim; herkesin güvende hissetmesini, zorluklar karşısında dik durmasını ve duygusal boşluktan kaynaklanan arayışlara girmemesini sağlayacaktır. Eğer aşırı kullanım söz konusu ise çocuğunuzu bu duruma iten nedenleri değerlendirin ve bunlara yönelik önlemler alın. Kendini yalnız mı hissediyor, sosyal becerileri mi zayıf, dürtü kontrolünde mi zorlanıyor gibi birçok etkeni değerlendirin. Onun hayatında teknolojik aletlerin neden bu kadar önemli yer tuttuğunu keşfetmeye çalışın. Bireysel çabalarınız sonuç vermezse uzman desteği isteyin.
Hüseyin Bora Çelik, Tarih Öğretmeni
RSS
