Merhaba sevgili dostlarım, öncelikle mutlu ve huzurlu bir hafta diliyorum. Bu hafta değerli sanatçı dostum ve akademik hayatına üniversitede devam eden Burcu Öcalan’la (tiyatro oyuncusu, aktris) uzun zamandır söz verdiğim zira yerine getiremediğim geçmişe yolculuğun ilk adımını Çorlulu Ali Paşa Medresesi’nde attık.
Gerek atmosferiyle gerekse ne zaman ziyaret etsem yabancı turist ve yerli turistin akın ettiği, İstanbul halkının müdavimi olduğu mekan, tarihsel dokusu ve havasıyla bir zaman makinesi edasıyla geçmişe sürüklüyor. Sultanahmet yolu üzerinde bulunan ve farklı tarihi mekanların, hazirelerinde olduğu mekanda geleneksel nargile keyfini tadarken ayrıca birbirinden lezzetli çay ve Türk kahvesi keyfiyle anınızı taçlandırabiliyorsunuz.
Arzu ederseniz bu tarihi mekanın geçmişten günümüze yapısını beraber inceleyelim. Çorlulu Ali Paşa, namı yürüsün diye bir küllliye yaptırır Beyazıt’a. Külliyede tıpkı Çorlulu Ali Paşa gibi, en gözde zamanını yaşar Osmanlı Dönemi‘nde ve sonra sürgün edilir kendi içine. O da Beyazıd‘ın kalabalığından gürültüsünden uzak, kendine has, nargile kokan, kahve tadan, renkli bir kalabalık yaratır kendince…
Sürgünlüğünden mi, Çorlulu Ali Paşa’nın idam edilmesinden mi, yoksa duvarlarına çakılan old carpets yazılı kırmızı teneke parçalarını içine sindirememesinden mi bilinmez, hüzün kokar biraz medrese. Bu kokuya bir de nargilenin dumanı karışınca, döneminin önemli bilim merkezi mistik bir hal alır. Bu ruhani havayı, ahir zamanlarda müritlerin güzel sesleriyle çınlayan duvarlara, şimdilerde turistlere satılmak için asılan renkli cam objeler, kilimler halılar bozar mı yoksa havayı daha çok pekiştirir mi bilinmez ama, medrese geçmişini özler durur sessizce.
Şimdiki halinden de pek bir şikayeti yok gibidir hani. Pek çok ziyaretçisi vardır ne de olsa; geçmişin şaşalı günlerini nargile dumanıyla birlikte solumak, bir acı kahve tatmak isteyen pek çok insan, üniversite öğrencileri, emekliler, Beyazıd esnafı ve turistler.
Artık Çorlulu Ali Paşa Medresesi değildir, Erenler Nargile ve Çay Bahçesi‘dir adı. Mimârisinde ve kalem işlerinde Barok üslûbunun etkisi görülen külliyeyi zaman, bir bilim merkezinden nargile merkezine dönüştürüverir. Erenler Nargile ve Çay Bahçesi’nde saatlerce nargile içilir. Elma çayı burada çok revaçta, ama kahvenin yeri bir başka. Közde pişmiş, bol köpüklü kahveden bir türlü vazgeçemeyenler ise nargile tiryakileri.
Bu arada bu kıymetli bilgileri verirken gelin son olarak Çorlulu Ali Paşa’nın Biyografisine de göz atalım:
Çorlulu Ali Paşa 1670 yılında, Çorlu’da doğar. Bir çiftçi ailesinin oğludur. Ailesi, O’nu Kapıcıbaşı Türkmen Kara Bayram Ağa‘ya duydukları sevgiden mi, minnetten mi yoksa korkudan mı bilinmez evlatlık olarak verir. Kapıcıbaşı evlatlığı olarak önce Galata Sarayı’na, daha sonra Enderun-ı Hümayun’daki Seferli Koğuşu’na, buradan da Hane-i Hassa‘ya yerleştirilir. Sonra memuriyete tayin edilir. Çorlulu Ali Paşa’nın başarıları çok geçmeden dikkat çekmeye başlar.
II. Mustafa’nın kızıyla evlenerek saraya damat olur. Çeşitli yerlerde vezirlik ve kaymakamlık görevleri yaptıktan sonra III. Ahmet‘in sadrazamı olur. Devletin mali işleriyle ilgilenen, toplar döktürüp, askeri ocaklarda düzenlemelerde bulunan ve saray masraflarını kontrol altına almak isteyen Çorlulu Ali Paşa, İsveç-Rus savaşı sırasında İsveç’i Ruslara karşı destekler. Amacı ilerde meydana gelebilecek Rus-Osmanlı savaşında yorgun düşmüş Rus ordusunu yenmektir.
Sultan Üçüncü Ahmet’in bu siyaseti onamaması ve bir süre sonra da Rusların savaşı kazanması üzerine Çorlulu Ali Paşa, gözden düşer ve Kefe’ye sürülür. Şeyhülislam Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi‘nin fetvası ve Padişah’ın fermanı de ile idam edilir.
Hüseyin Bora Çelik, Tarih Öğretmeni
RSS
