Yıl 1973, Datça dediğin gözden uzak, gönülden ırak bir belde; Kuş uçmaz, kervan geçmez. Bir kadın geliyor, Amerikalı, havalı mı, havalı; Prof. Iris Cornelia Love. Bizim Ozbilen Gokgol‘ün okulu Long Island Üniversitesi‘nden, Arkeolog bu hanımefendi. Elinde tapu gibi bir belge, Angara’dan almış; Knidos‘u kazacak.
🔊 Bu yazıyı sesli dinle
Mübarek sanki dişi Indiana Jones; Elde kazma kürek, yirmi kişilik bir ekiple soyunuyor işe. Vuruyor kazmayı; Ne gözetleyen var, ne denetleyen, delik deşik ediyor güzelim Knidos’u. Tıpkı bir köstebek gibi, parçalıyor mermerleri, kırıyor lahitleri. Sözde Çıplak Afrodit Heykeli‘ni arıyorlar. Ne gezer!

Gizli gizli çıkarılıyor seramikler, heykeller, büstler, ve yurt dışına kaçırılıyor güzelim tarihi eserler. Angara uyuyor ama bizim köylü uyumaz. “Bu Amerikalı kadın bir dolaplar çeviriyor” diyorlar. Konuyu Yakaköy muhtarlığına iletiyorlar. O dönemin Yakaköy muhtarı alemci adam, içkiye düşkün, hovarda.

Amerikalı kadın buluyor zayıf noktayı; Bizim muhtarı içki masalarında alıyor kafa kola. Gece körkütük sarhoş olana kadar içiriyor. Muhtar gündüz uyuyor, O uyurken Knidos’ta talan devam ediyor.

Aradan tam dört yıl geçiyor, sene 1977, nihayet uyanıyor Angara, nihayet el koyuyor Knidos’a. Kazı belgesini iptal ediyor Amerikalı kadının. Hemen ülkesine postalıyor. Prof. Iris Cornelia Love ülkesine gönderildikten bir kaç yıl sonra bir akrabası geliyor Datça’ya. Sıradan bir insan gibi. Adı Richard Rosenberg.

Bugün Reşadiye‘de Güllerdağı Çiftliği diye tanınan yerde geniş bir arazi alıyor. Sonra hemen Türk vatandaşlığına başvuruyor. Richard oluyor Reşat. Zeytinciliğe başlıyor bizim Reşat. Ülkesinde de Olive Farm isimli bir şirket kuruyor Oregon’da. Datça’da ürettiği zeytin ve zeytinyağı ürünlerini yine Olive Farm markasıyla Amerika‘ya kendi şirketine ihraç ediyor.

Her ay tırlarca ürün gidiyor Amerika’ya. Ama dedik ya, bizim köylü uyanıktır diye. Bu Amerikalı’dan da huylanıyorlar. Bizim Reşat’ı ihbar ediyorlar. Çiftliğe yapılan baskında onlarca tarihi eser bulunuyor. Zeytinyağlarının arasına gizlenmiş, Amerika’ya gönderilmek üzere paketlenmiş. Suçüstü yakalanan Reşat hemen tutuklanıyor, hapse atılıyor.

Sonra Ankara‘dan gelen bir emirle tutuksuz yargılanmak şartıyla serbest bırakılıyor ve Reşat kayboluyor. Nereye kaçtı, ne yaptı bilen yok. Ama belki de siz bu satırları okurken, bizim Reşat ile Prof. Iris Cornelia Love Oregon Portland‘ta binlerce dolarlık şarap içiyorlardır Knidos anısına, Knidos‘tan kaçırdıklarının şerefine.

Sedat Kaya, Datça