Sizlere daha evvel belirtmiş olduğum gibi bugün Çerkes Ethem, ve de Çerkesler konusunda o dönemde geçen bazı konular hakkında tarih kitaplarında olmayan bilgileri sunup kararı sizlere bırakacağım.
🔊 Bu yazıyı sesli dinle
Çerkes Ethem’i tarih kitaplarının yazdığına göre değerlendirirsek vatan haini olarak görmemek mümkün değildir. Ama bence gerçekler bu değildir. O dönemki tarih kitaplarının yazılmasını sağlayan İsmet İnönü tarihi kendine göre yazılmasını sağlayarak Çerkes Ethem ve kardeşleri Reşit ve Tevfik’i vatana ihanet etmekle suçlamıştır.

Gazi Mustafa Kemal Atatük isyanları bastırması konusunda Çerkes Ethem’e isyanın bastırılması için telgraf çekilmesi konusunda İsmet İnönü kurnazlık fışkıran gözlerini kaçırarak itiraz etmeye kalktı; “Ethem’i imdada
çağırmamı emrediyorsunuz ama isyan edenlerin de çerkes olduğunu unutmyalım“. Mustafa Kemal o sırada pencereden düşünçeli bir şekilde dışarıya bakmaktaydı. Bu sözler üzerine hışımla geriye döndü. Gözlerinden çıkan şimşeklerle İsmet İnönü oturduğu yerde büzüldü.

Mustafa kemal; “İsmet bana bak, seni ikaz ediyorum. Kendine gel sakın ha Ethem beyi ve de Kuvayi Seyyareyi küçümseme gafletinde bulunma bu isyanı ancak Ethem bastırabilir onun büyük ve ne kadar cesaretli askeri kabiliyete sahip olduğunu anlamadın mı?” dedi. İsmet bey hala Ethem’in de Çerkes olduğunu söylerken Mustafa Kemal daha bir hiddedle “İsmet yeter!” diyerek “Senin Ethem’i çekememenden bıktım usandım be! Çerkesler olmasa kim durduracaktı Yunanı? Sen ve ben mi?” dedi.

Mustafa Kemal, “Senin en başından beri Ethem’i kıskandığın gün gibi aşikar“. Onun vatanseverliğinin Çerkes kimliğinin, Ankara Ethem beyi Kuvayi Milliye Genel Kumandanı ilan etti. Tebliğ için de abisi Mustafa Kemal’in Harbiye‘den arkadaşı ve de çok sevdiği Reşit beyi görevlendirdi. Bu arada İsmet beyin söylediği yalanlardan etkilenen Mustafa Kemal’i çileden çıkarmıştı.

Ayağa kalkarak “Meclis ve Hükümet başkanı olarak Ali Fuat Paşa‘yı görevden alıyorum” deyince İsmet beyin yüzünde bir tebessüm belirdi. “Cephe kumandanı olarak kimi düşünüyosunuz paşam?” deyince, bunun üzerine “Cepheyi ikiye bölüyorum, batı cephesi kumandanı sen, güney cephesi komutanı yine sana bağlı olması kaydıyla Refet olacak“.

İsmet İnönü ve de Refet beyin göreve gelmesinden sonra Kuvayi Seyyare hakında yalan yanlış haberler çıkmaya başladı. Düne kadar vatan kahramanı olarak görülen Ethem ve kardeşleri, bugün bozguncu, yağmacı, eşkiya iftiralarına maruz kalıyoruz. Hatta aklımdan bile geçmeyen Çerkeslik Türklük ayrımcılığı ile itham ediliyorlardı.

Bu arada Reşit bey, Mustafa Kemal’le görüşmek üzere Ankara’da bulunuyordu. Mustafa Kemal’e “Kardeşim Ethem’in ordusunu İsmet beyin tasfiye etmeye çalışması ne oluyor?” diyerek sorduğu soruya Mustafa Kemal, “Ama İsmet’ten aldığım istihbaratın beni endişelendirdiğini itiraf ederim” derken Reşit bey onun sözünü keserek “Sen en başından beri kardeşimi çekemediği için kuyusunu kazan İsmet’e inanmaya devam et. Harbiye’de kurduğumuz hayalleri gerçekleştirirken İsmet’in entrikalarıyla bile olsa dürüstlük ve kadirşinaslık prensiplerimizden bu kadar kolay vazgeçmeni sana yakıştıramıyorum. Vefasızlığın bu kadarına da pes doğrusu” diyerek kapıyı çekip Mustafa Kemal’in sözlerini beklemeden gitti.

Mustafa Kemal’in yüzünü gerçek dostunu kaybetmenin hüznü kapladı ve kendi kendine “İsmet eğer bir de bu olayda Reşit’in dediği gibi entrikalar çevirdiğini öğrenirsem seninle ölünceye kadar konuşmam” diye düşündü ve öyle de oldu. Bundan sonrasını sizlere bırakıyorum.

Her zaman sağlık mutluluk ve de huzura doğru kalın. Mahmut Taylan Tüfek.